Saturday, September 23, 2017

MÜSTƏQİL AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA TEATR SƏNƏTİNİN İNKİŞAFI


1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikası Müstəqillik əldə etdi. 1993-cü ildən əhalinin sosial rifah halı və vətəndaş fəaliyyəti artdı.
Yeni yaranan və "Dövlət teatrı" statusu alan Pantomim teatrı, Bələdiyyə teatrı, Yuq teatrı, Gənclər teatrı, Miniatür teatrı, Kamera teatrı yaxşı mənada özlərini təsdiq etdilər. Sənətin janr, forma müxtəlifliyi, üslub zənginliyi yolu ilə inkişaf yoluna düşdülər.
Azərbaycanın Akademik Milli Dram teatrında 1991-2003-cü illərdə Azərbaycan və qeyri milli dramturqların klassik və müasir mövzuda bir sıra maraqlı əsərlərin tamaşası hazırlandı. "Tənha iydə ağacı", "Dəlilər və ağıllılar", "Hökmdar və qızı" (1991, 1992, 1996: İ.Əfəndiyev), "Hara gedir bu dünya", "Özümüzü kəsən qılınc", "Dar ağacı" (1991,1998, 2000: B.Vahabzadə), "Məhəbbət və azadlıq adası" (1991, K.Fiqereydo), "Dişi canavar" (1991, Q.Lorka), "Ah qadınlar, qadınlar", "Qısqanc ürəklər" (1992, 1993, M.Haqverdiyev), "Qədir gecəsi" (1992, Eldar Baxış), "Məhəbbət yaşayır", "Qisas qiyamətə qalmaz" (1994, 1995, N.Hacızadə), "Qaraağac altında ehtiras" (1994, Y.Onil), "Min illərin işığı", "Hərdən mənə mələk də deyirlər", "Cəsus" (1995, 2000, 2001, K.Abdulla), "Dindirir əsr bizi" (1995, V.Aslan), "Ana intiqamı" (1995, V.Babanlı), "Ağqoyunlular və qaraqoyunlular" (1995, Ə.Əmirli), "Ah Paris… Paris", "Mənim sevimli dəlim", "Mənim ərim dəlidir", "Poçt şöbəsində xəyal", "Qatil" (1997, 1998, 1999, 2001, 2003, Elçin), "Pompeyin Qafqaza yürüşü" (1997, N.Həsənzadə), "Şah Edip" (1999, Sofokl), "Burla Xatun" (1999, N.Xəzri), "Bu dünyanın adamları" (2000, Hidayət), "Kral Lir" (1996, Şekspir), "Fərhad və Şirin" (1997, S.Vurğun), "Aydın", "Ədirnə fəthi" (2000, C.Cabbarlı), "Eşq və intiqam" (2000, S.S.Axundov) və s tamaşalar oynanıldı. Bu tamaşaların ərsəyə gəlməsində M.Fərzəlibəyov, A.Kazımov, A.Nemətov, B.Osmanov kimi rejissorların xidmətləri vardır. Respublikamızın ayrı-ayrı teatrlarında fəaliyyət göstərən B.Xanızadənin (Pantomim teatrı), H.Atakişiyevin (Gənclər teatrı), L.Kərimovun (Gənc tamaşaçılar teatrı) A.Pənahovanın (Bələdiyyə teatrı), C.Səlimovanın (Kamera teatrı) rejissorluq işləri təqdirə layiqdir.
1920-ci ildən bəri Azərbaycan Dövlət Akademik Dram teatrı ilk dəfə 1990-cı ilin mayında Türkiyəyə qastrola getdi. "Bizim qəribə taleyimiz" və "Sevgililərin cəhənnəmdə vüsalı" (İ.Əfəndiyev) tamaşalarını göstərdi.
1992-ci ilin mayında teatr Türkiyəyə qastrolu zamanı isə "Hara gedir bu dünya" (B.Vahabzadə) tamaşasını göstərdi. Həmin ilin oktyabrında Almaniyanın Berlin şəhərində "Sevgililərin cəhənnəmdə vüsalı" (İ.Əfəndiyev) tamaşası Alman teatrsevərlərinə göstərildi. 1996-cı ilin mayında teatr "Kral Lir" (Şekspir) tamaşası ilə Moskvada ikinci Beynəlxalq Çexov festivalında çıxış etdi. 1998 ilin noyabrında Akademik teatr üçüncü dəfə Türkiyəyə qastrola getdi. "Hökmdar və qazı" (İ.Əfəndiyev), "Özümüzü kəsən qılınc" (B.Vəhabzadə)) və "Mənim sevimli dəlim" (Elçin) tamaşalarını göstərdi.
Azərbaycan teatrı 1922-ci ildən 1929-cu ilə kimi Akademik Dram teatrı, 1929-cu ildən 1935-ci ilə kimi Bədaye teatrı, 1935-ci ildən 1950-ci ilə kimi Dram teatrı, 1950-ci ildən isə yenə Akademik Dram teatrı adı ilə fəaliyyət göstərib. 1991-ci il dekabrın 27-dən Azərbaycan Milli Akademik Dram teatrı statusu alıb.


1998-ci ildə Azərbaycan teatrının 125 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan xalqının ümummilli lideri H.Ə.Əliyev sərəncam imzaladı. İ.Kərimovun "Azərbaycan peşəkar teatrının tarixi və inkişaf mərhələləri" adlı kitabı, İ.Rəhimlinin "Akademik Milli Dram teatrı" salnaməsi və neçə-neçə kitablar çap olundu. Sənət adamları fəxri adlara layiq görüldülər.

No comments:

Post a Comment

Qədim abidələr xəritəsi