”Vaksin” sözünün yaranması.
XIV-XVIII əsrlərdə taun,çiçək və vəba epidemiyaları insanların kütlevi tələfatına səbəb olurdu.Təkcə XIV əsrde taun epidemiyasından 25 milyon adam ölmüşdür.Bokkaçonun Dekameron adlı əsərində taun epidemiyasının törədiyi fəlakət ətrafında təsvir olunur.Bəzi dövlətlərdə taun,çiçək, və vəba xəstəliyinin adı vahiməli olduğu üçün adlarını çəkənlər də cərimə edilirdi.
XVII əsrdə yaşamış ingilis alimi E.Cenner bir qadından insanın çiçek xəstəliyi ilə yoluxduğunu eşitmişdir.Sonra alim öyrəndi ki,qadının Vokna adlı inəyi çiçək xəstəliyinə yoluxmuş,qadın isə həmin inəyin xəstəliyini keçirmişdi.Cenner şahidlərinin iştirakı ilə 18 yaşlı oğlanı əvvəlcə inək çiçəyi,15 gündən sonra isə əsl insan çiçəyi ilə yoluxdurur.Uşaq insan çiçəyi ilə xəstələnmir.Bu böyük qələbə idi.Dünyanın bütün ölkələrində Cennerə çoxlu məktublar gəlir və Cennerdən kömək istəyirdilər.Beləliklə yolxucu xəstəliklərə qarşı peyvəndlərin vaksinlərin hazırlanmasının başlanğıcı qoyulmuş və VAKSİN sözü də həmin inəyin adından götürülmüşdür.
Dünyada ən böyük atlas.
Dünyada ən böyük atlas Berlin dövlət kitabxanasında saxlanılır.Atlasın hündürlüyü 1m 70sm eni 2m 20sm,yaşı 200 ile yaxındır.Bu kitabxanada 8min atlas saxlanılır.Bundan başqa 7min nüsxə müxtəlif kartoqrafik ədəbiyyatlar saxlanılır.Bu kolleksiyanı 1661-ci ildən yığmağa başlamışlar.
Dənizsuyunu süzüb içmək olarmı?
Bəli olar.Bele bir parçanı C.M.Kirov adına Leninqrad toxuculuq inistutunun əməkdaşları yaratmışlar.Onlar suda həll edilmiş müxtəlif maddələri cuzi mıqdarını tuta bilən gözəl bir materia hazırlamışlar.Bu lifdən toxunmuş parçaların köməyi ilə təmizləmək və çox zəif məhlullardan qiymətli maddələr almaq olar.Həmin inistutda başqa bir sehirli parçada yaradılmışdır.Mikrobları məhv etmek xassəsi olan bu parçadan yeyinti sənayesi işçiləri və uşaq müəssələrinin işçiləri üçün paltar tikmək olar.Bu parçadan içməli suyu təmizləmək üçündə istifadə edilir.
Mirvari
200-250 ildən sonra toza çevrilir. 450 karat (90 qr) ağırlığında olan ən böyük mirvari Londonda Kral muzeyində saxlanılır;
Kitab
Ən böyük kitab 17-ci əsrdə nəşr olunmuş və Berlin dövlət kitabxanasında saxlanılan, coğrafiya atlası sayılır. Bu böyük cildin hündürlüyü 2 m eni 1 m.dir. Dünyada ən bahalı kitab isə, Amerika uzeylərinin birindən 200 min dollara alınan TÖVRATDIR
Zəffol yağı
Elə bir adam tapılmaz ki, yağda qızardılmış kartofu sevməsin. Lakin kartofu qızartmaq üçün işlədilən yağ qara ciyər və mədə xəstəlikləri olan adamlara pis təsir edir.Elə buna görə də Hollandiya mütəxəssisləri kartofu yağsız qızartmaq üçün vasitə tapmışlar.Soyanın tərkibindəki bəzi maddələrdən hazırlnmış süni yağ “zəffol” adlanır. Zəffol yağı ilə kartofdan başqa ət və tərəvəz də qızartmaq olur.
Penisillin
Bir dəfə ingilis alimi Aleksandr Fleminq termostatdan stafilokokk əkilmiş fincanı çıxartdıqda görmüşdü ki,əkdiyi mikroblar ərimiş ,yetişməmişdir.Əksinə fincanı kif basmışdı (göbələklər yetişmişdi).Fleminq bunu öyrənərək müəyyən etmişdi ki, bu penisillin növünə aid göbələkdir. Bu cür göbələklər mikroblara təsir edən maddə ifraz edir ki,bu da penisillin adlanır.
Əlifba
Ən qədim əlifba Suriyanın Aralıq dənizi sahilindəki Lattakiya limanı yaxınlığında aparılmış qazıntı zamanı tapılmışdı.Həmin əlifba 32 hərifdən ibarətdir.
Elektron hesablayıcı maşın
A.B. Vişnevski adına Cərrahiyyə İnstitutunda elektron hesablayıcı maşın 200 xəstədə anadangəlmə ürək çatışmamazlığı olduğunu müəyyən etmişdir. Bu faktın 90% -i düz çıxmışdır.Bəzi hallarda maşının irəli sürdüyü fikirlə həkimlərin fikri bir-birindən fərqlənmiş,lakin cərrəhiyyə zamanı maşının verdiyi diaqnozun düz olduğu təsdiq edilmişdir.
Tunel
İlk yeraltı tunel 1 km uzunluğunda olmuş və 4 min il bundan əvvəl İraqda Fərat çayının altından salınmışdır.
Aleksandr Qraham Bell- Ev
Telefonu- 1876-ci il
Hind riyaziyyatcisi- Şahmat-
Miladdan once
Tsay Lun- kaqiz- Miladdan
sonra-105-ci il
Sun Simyao- Barit- 7-ci esr
Salvinio Armati- Eynek-
1280-ci il
Qalileo
Qaliley- Teleskop- 1592-ci il
Hans Yensen- Mikroskop-
1590-ci il
Martin Kuper- Motorolla(ilk
mob.tel.)- 1983-cu il
Ceyms Uot- Buxar Muherrik-
1784-cu il
Karl Benz,Q.Daymler-
Avtomobil(Mersedes Benz)- 19-cu esr
Jan Fuko - Elektrik Lampa -
19-cu esr
H.Ersted- Aluminium- 1825-ci
il
A.Popov Q.Markoni - Radio-
20;19-cu esr
Manqolfe qardaşlari - Hava
Şari - 1783-cu il
Vilber,Orvil Rayt- Teyyare-
1903-cu il
Alfred Nobel - Dinamit -
1863-cu il
No comments:
Post a Comment