Ağabəyim ağa
Nəriman Nərimanov
- Ən qədim zamanlardan başlamış Azərbaycan ərazisində məskunlaşan müxtəlif xalqların ən mükəmməl abidəsi e.ə İ minilliyə aid olan Zərdüştün "Avesta"sıdır
- I minilliyin ilk ədəbi-bədii hadisəsi -"Dədə Qorqud " eposu.
- Rübai janrından ilk dəfə istifadə etmiş şair- Qətran Təbrizi (XI)
- Ədəbiyyatımızda ilk divan müəllifi (fars dilində) - Qətran Təbrizi (XI)
- Ədəbiyyatımızda ilk poema (məsnəvi) -"Töhfətül-iraqeyn" X.Şirvani (XII)
- Ədəbiyyatımızda ilk nəsr əsəri -Xaqani Şirvaninin məktublar.(XII)
- Şahların zülümkarlığınna qarşı yazılmış ilk epik əsər -X.Şirvaninin "Mədain xərabələri qəsidəsi"(XII)
- Ədəbiyyatımızda ilk süjetli poema -" Xosrov və Şirin " N.Gəncəvi.(XII)
- İlk ideal qadın obrazı-Şirin Nizami Gəncəvi (XII)
- ilk hökümdar qadın obrazı - "Xosrov və Şirin " poemasındakı Şirin obrazı N.Gəncəvi (XII)
- İlk mənzum roman "Xosrov və Şirin" (N.Gəncəvi)
- "Leyli və Məcnun " poeması yazan ilk şair -Nizami Gəncəvi (XII)
- Şərq şeirinə ilk dəfə " LEyli və Məcnun həzəci"gətirmiş şair N.Gəncəvi.
- İlk "Xəmsə" müəllifi -N.Gəncəvi (XII)
- İlk dəfə ana dilindı şeiri bizə gəlib catan şairlər-İ.Hədənoğlu,Ş.Səfi (XIII)
- Ana dilində ilk divan müəllifi Ş.Səfi (XIII)
- Ana dilində ilk poemas " Dastani-Əhməd Hərami" vəQul Əlinin "Qisseyi-Yusif" poemaları.(XIII)
- Ana dilində həzəc bəhrində yazəlmış ilk poema-"Dastani-Əhməd Hərami" (müəllifi naməlumdur) XIII
- Azərbaycan dilində rübai yazmış ilk şair-Qazi Bürhanəddin.(XIV)
- İlk dəfə tuyuqdan isdifadə etmiş şair -Qazi Bürhanəddin.(XIV)
- İlk "Dəhnamə" müəllif-M.Övhədi.(XIV)
- Ədəbiyyatımızda ilk dəfə iki gəncin dostluğu haqqında əsər yazmış sənətkar və əsərin adı-Əssar Təbrizinin "Mehr və Müştəri" poeması
- Ana dilində ilk "Leyli və Məcnun" poeması yazan şairlər-Zəmiri və Həqiri Təbrizi.(XVI)
- Ən qədim zamanlardan başlamış Azərbaycan ərazisində məskunlaşan müxtəlif xalqların ən mükəmməl abidəsi e.ə İ minilliyə aid olan Zərdüştün "Avesta"sıdır
- Şahların zülümkarlığınna qarşı yazılmış ilk epik əsər -X.Şirvaninin "Mədain xərabələri qəsidəsi"(XII)
- Ədəbiyyatımızda ilk süjetli poema -" Xosrov və Şirin " N.Gəncəvi.(XII)
- "Divan"ına heca vəznli şeir də daxil edən ilk şair -Ş.İ.Xətayi.(XVI)
- Heca vəznində şeir yazmış ilk şair -Ş.İ.Xətayi (XVI)
- Epik əsərdə lirik şeirdən də istifadə edən ilk şair -Ş.İ.Xətayi (XVI)
- İlk "Bahriyyə" yazan şair -Ş.İ.Xəyati (XVI)
- Ədəbiyyatımızda ilk qoşma müəllifi Ş.İ.Xətayi (XVI)
- Yazılı ədəbiyyatımızda ilk gəraylı müəllifi -Ş.İ.Xətayi.(XVI)
- Ana dilində İlk nəsr əsəri yazan şair -Məhəmməd Füzuli (XVI)
- Tərcümə əsəti olan ilk şair -Məhəmməd Füzuli (Hədisi-ərbəin) (XVI)
- Bir əsərdə bir neçə bəhrdən isdifadə olunmuş ilk əsər " Leyli və Məcnun "(M.Füzuli)
- Alleqorik poema yazmış ilk səsntkar -M.Füzuli
- Ədəbiyyatımıza xəlqilik gətirən ilk şair .M.P.Vaqif (XVIII)
- Realit poeziyanın baniisi -M.P.Vaqif (XVIII)
- Nəsrlə yazılmış ilk müstəqil hekayə- " Kitab-Əsgəriyyə" (A.Bakıxanov) (XIX)
- Tarixşünaslığın əsasə qoyulur - " Gülüstani-İrəm" A.Bakıxanov
- Satiranın banisi -Q.Zakir,B.Şakir (XIX)
- İlk komediya-M.F.Axundzadənin " Molla İbrahimxəlil kimyagər "komediyası (1850)
- Dramaturgiyamızında ilk qərbli obrazı Müsyö Jordan-Mirzə Fətəli Axundzadə (XIX)
- Realist nəsrin-ilk povestin banisi-Mirzə Fətəli Axundzadə " Aldanmış kəvakib" povest ilə (1857)
- Ədəbi tənqidin banisi M.F.Axundzadə məqalələri ilə
- Ədəbiyyatımızda dramın banisi -M.F.Axundzadə "Hekayıti-xırs quldurbasan" əsəri ilə(1851)
- Dram əsəri ilk dəfə səhnədə tamaşaya qoyulan sənətkar M.F.Axundzadə "Hekayəti Müsyö Jordan" (Sank -Peterburqda ailə teatrında)
- Teatr səhnəmizdə ilk oynanılan dram əsərimiz "Hekayəti-Vəziri-Xani-Lənkarani"(M.F.Axundazə)(1873)
- Aşıq şeirinə yeni növ-janr gətirən aşiq -A.Ələsgər(XIX)
- İlk milli qəzət -"Əkinçi"Qəzeti (H.Xərdabi)(1875)
- İlk faciə-"Müsibəti-fəxrəddin" faciəsi.N.B.Vəzirov (1896)
- Ədəbiyyatımızda ilk alleqorik mənzum dram-"Çay dəsgahı" (C.Məmmədquluzadə)(X1889)
- Milli uşaq dramaturgiyasının əsası qoyuldu-"Çay dəstgahı"(C.Məmmədquluzadə)
- Azərbaycanda ilk ədəbi məktəb yaradan mətbuat praqnı -"Molla Nəsrəddin" jurnalı (1906-1931)
- Mollanəsrəddinçi satirik şeir məktəbinin banisi-M.Sabir(XX)
- M.F,Axundzadənin yaradcılığını ədəbiyyatımızda tədqiq edən ilk ailm F.Köçərli.(1911)
- Xəbər,Məktub,elan,teleqraf,tapmaca,atalar sözləri kimi bədii formaları satirik gülüşə gətirən səsnətkar -C.Məmmədquluzadə (1906.
- Ədəbiyyatımızda kicik hekayə janrının ilk böyük proqramı- "Poçt qutusu" (C.Məmmədquluzadə)(1903)
- Qarabağ münaqişəsinə həsr olunmuş ilk əsər "Kamança" pyesi (C.Məmmədquluzadə)(1920)
- Ədəbiyyatımızda süjetli satirik şeirin yaradıcısı -M.Ə.Sabir (XX)
- Taziyanə ,qırmanc,satirik marş,Bəhri-təvil,sual-cavab janrlarını ədəbiyyatımıza gətirən şair-M.Ə.Sabir (XX)
- Səttarxanı şeirdə ilk dəfə bir milli qəhraman kimi təqdim edən şair M.Ə.Sabir "Səttarxana"(1908)
- Azərbaycanda folklorşünaslığının baniləri -Ə.Xuluflu,H.Əlizadə,S.Mümtaz
- Milli Romantik şeirin banisi -H.Cavid
- Ədəbiyyatımızda ilk mənzum faci -"Ana"(H.Cavid)(1910)
- Sonet,türkü və marş janrlarını ədəbiyyatımıza gətirən şair H,Cavid
- Azərbaycan xalqının tarixi və milli taleyi probleminin bədii əsəri mövzusu kimi alan ilk əsər -"Od gəlini"C.cabbarlı
- Azərbyacanda uşaq şerinin yaradıcısı A.Şaiq , A.Səhhət
- Ən yeni dövr Azəbryacan poeziyasının banisi -S.Vurğun
- mənbə : http://edebiyyatmeneviyyatimizdir.blogspot.com/p/dbiyyatmzda-ilk.html
No comments:
Post a Comment